W 1973r niemal jednocześnie w Anglii i Japonii przeprowadzono pierwsze udane próby transplantacji zarodków końskich. Nikt jeszcze wtedy nie przypuszczał, że ta innowacyjna metoda biotechnologii rozrodu, zrewolucjonizuje hodowle koni na świecie. Przez kolejne lata zabieg pozyskiwania i przenoszenia zapłodnionego zarodka od jednej klaczy (dawczyni) do drugiej ( biorczyni) były modyfikowane. Z uwagi na to że jest to proces nieszkodliwa dla klaczy, wiele związków hodowlanych przyjęło tę technikę prowadzenia rozrodu koni jako alternatywę dla metod tradycyjnych. Uważa się ponadto, że wprowadzenie embriotransferu u koni przyniosło ogromne korzyści dla samej hodowli, pozwoliło bowiem na wyselekcjonowanie najbardziej wartościowych linii matek i uzyskanie od nich bardzo cennych źrebiąt.
Zabiegi transplantacji zarodków na świecie są obecnie przeprowadzane na szeroką skalę. Odsetek uzyskanych ciąż szacuje się w granicach 70-80%. Z roku na rok, technika ta cieszy się coraz większą popularnością. Daje bowiem ogromne możliwości hodowlane, pozwalając na uzyskanie więcej niż jednego źrebięcia od wybitnej matki w ciągu roku./
Transplantacja zarodków jest metodą dość skomplikowaną, wieloetapową, która wymaga staranności, dokładności i precyzji na każdym etapie.
fot. wypłukany z macicy zarodek
Etap pierwszy - wybór klaczy.
Założeniem każdej hodowli jest uzyskanie jak najlepszego potomstwa od dobrych rodziców. Do tej pory rozród koni w Polsce opierał się na wybitnych ogierach. Ich kariera sportowanie nie musiała być przerywana stanówką, co było bardzo ważne dla hodowców, dlatego wielu z nich inwestowało właśnie w ogiery. Krzyżowanie ich z dobrymi matkami pozwało na uzyskanie cennego źrebaka, ale bardzo często przekreślało karierę klaczy. Transfer zarodków zrewolucjonizował spojrzenie na hodowlę, pozwolił bowiem na uzyskanie większej ilości cennych źrebiąt, bez ingerencji w karierę matki. Dzięki temu zaistniała możliwość na stworzenie linii wybitnych klaczy. Z drugiej strony procedura ta dała możliwość uzyskania źrebiąt od klaczy, które z różnych przyczyn nie były w stanie na donoszenie ciąży. Decyzję co do wyboru dawczyni- podejmuje hodowca.
Najczęściej wybierane przez hodowców klacze dawczynie:
- klacze które były w szczycie formy sportowej co kolidowało z ich ewentualną karierą hodowlaną,
- klacze od których uzyskanie źrebiąt było trudne ze względu na częste ciąże mnogie oraz
- starsze klacze z chorobami zwyrodnieniowymi w macicy, u których utrzymanie ciąży było bardzo trudne, lub niemożliwe
Etap drugi - synchronizacja.
Faza cyklu klaczy dawczyni musi być prawie idealna z fazą cyklu klaczy biorczyni. Pozyskiwanie zarodków od dawczyń wykonuje się 6 lub 7 dnia po owulacji, wobec czego klacz biorczyni musi w tym czasie być również 6 lub 7 dni po owulacji.
Z medycznego punktu widzenia synchronizacja wiąże się z zastosowaniem preparatów hormonalnych zarówno u klaczy dawczyń jak i biorczyń w odpowiednim czasie. Ponieważ hormonalna regulacja cyklem u klaczy często nie jest skuteczna, na jedną klacz dawczynię synchronizujemy od 5 do 8 klaczy biorczyń.
fot. badanie biorczyń w celu wybrania najlepiej przygotowanych do przeniesienia zarodka
Etap trzeci - pozyskiwanie zarodków
Sama technika opiera się na zasadzie lewarowania płynu z macicy. Płyny używane do zabiegów są specjalnie do tego przygotowane. W składzie płynu są zarówno substancje odżywcze dla zarodka jak również szereg antybiotyków mających stanowić osłonę dla macicy i zarodka narażonego. Zarodki pozyskiwane od dawczyń muszą być w ciągu 2-3 godzin przeniesione do klaczy biorczyń, ponieważ jest on wrażliwy na działanie czynników zewnętrznych.
Etap czwarty - praca z zarodkiem
Odnalezienie zarodka nie jest łatwe i wymaga dużego doświadczenia. Następnie zarodek ocenia się i klasyfikuje i tylko rokujące na dalszy rozwój, poddaje się procedurom oczyszczania z zanieczyszczeń. Wszystkie te czynności mają na celu uzyskanie dobrej jakości zarodka, który będzie miał największe szanse na rozwój w macicy klaczy biorczyni. Tak przygotowany zarodek jest umieszczany w specjalnej słomce i przenoszony do macicy biorczyni.
fot. poszukiwanie zarodka w płynie pozyskanym z macicy
fot. zarodek podczas oceny
Etap piąty - ciąża
To najdłuższy z etapów, ale zakończony najbardziej oczekiwanym momentem czyli porodem. U klaczy z potwierdzoną ciążą rozpoczyna się suplementację hormonów, którą utrzymuje się do 45 dnia ciąży. Taki zabieg daje duże szanse na utrzymanie się ciąży w tym najbardziej newralgicznym dla jej utrzymania okresie.
fot. pierwsze potwierdzenie ciąży po transplantacji
fot. źrebię i klacz biorczyni
Transplantacja zarodków końskich w Polsce rozwijała się do tej pory dość powoli i głównie na potrzeby naukowe wobec czego ciężko jest niestety mówić o jakichkolwiek statystykach. W ciągu ostatnich lat wraz ze wzrostem świadomości hodowców, chęci utrzymania hodowli na poziomie światowym, pojawiła się konieczność podjęcia próby stworzenia w Polsce miejsca gdzie transfer zarodków byłby możliwy do realizacji. Wszystko to przyczyniło się do stworzenia Centrum Rozrodu Zwierząt w którym z powodzeniem przeprowadzamy zabiegi transplantacji zarodków.