Okres przyjścia na świat noworodka wymaga zarówno od nas lekarzy jaki i hodowców dużo cierpliwości, sprawnej oceny akcji porodowej, przygotowania jak najlepszych warunków dla ciężarnej matki i jej dziecka oraz zabezpieczania źrebięcia na pierwsze dni życia. Każde szczęśliwe zakończenie ciąży przynosi nam poczucie ulgi po długim okresie wyczekiwania.  Dziś opowiemy o ocenie żywotności noworodka, która jest kluczem do  zabezpieczenia go w pierwszych dniach życia i zapewnienia mu właściwej opieki. Ocena ta powinna iść w parze z zastosowaniem wobec malucha zabiegów profilaktycznych, o których również niebawem wspomnimy na stronie.

           Tymczasem pamiętajmy że pojawienie się na świecie jest dla źrebięcia wejściem w I okres adaptacji, w czasie którego organizm noworodka przystosowuje się do życia poza bezpiecznym środowiskiem macicy. Zmiany jakie wówczas zachodzą  dotyczą wszystkich poszczególnych układów od układu krążenia, oddechowego, wydalniczego po stabilizację temperatury wewnętrznej ciała. Ponieważ czas ten bywa trudny dla noworodka- współczynniki śmiertelności są najwyższe właśnie w pierwszej dobie życia. Naszym zadaniem jest sprawna ocena parametrów życiowych i zastosowanie odpowiedniej profilaktyki, wszystko po to by wzmocnić źrebię bezpośrednio po porodzie.

          Wstępną ocenę stanu klinicznego możne wykonać, każdy kto opiekuje się ciężarnymi klaczami- ważne by obserwować matkę w okresie okołoporodowym, podczas porodu i bezpośrednio po nim przystąpić do oceny noworodka. Zarówno choroby na jakie są narażone klaczy podczas ciąży jak i nieprawidłowości przebiegu akcji porodowej mają bowiem duże znaczenie dla noworodka. Właśnie dlatego coraz częściej porody przebiegają pod kontrolą opiekuna lub lekarza- w przypadku klaczy, które z wywiadu mają informację o wcześniejszych komplikacjach porodowych- wszystko po to by jak najlepiej przygotować źrebię na przejście przez pierwszy okres adaptacji.

           Dane z wywiadu, które pozwalające nam wstępnie oszacować czynnik ryzyka obciążające noworodka to:

* choroby stwierdzone u matki w okresie przed porodem

* skrócenie lub wydłużenie długość ciąży

( fizjologicznie to: 330 dni +/- 2 tygodnie)

* zaburzenia przebiegu porodu

( np. 2 faza porodu – wypieranie płodu – nie powinno przekraczać 20 min)

Czynniki ryzyka wypływające na noworodka ze strony matki to min:

• ciężki poród

• cięcie cesarskie

• poród przed lub po terminem

• choroby łożyska ( zapalenie lub częściowe jego odklejenie)

• gorączka , transport

• przedwczesna laktacja

• ciąża bliźniacza

• informacje o wcześniejszych problemach porodowych u matki

   

Czynniki ryzyka obciążające noworodka i pochodzące od niego to min:

• bliźniaki

• śmierć matki

• źrebię z problemem pobierania pokarmu, nie wstające, u którego doszło do przedwczesnego odejścia smółki 

• wady ułożenia, postawy i położenia płodu

Do oceny żywotności noworodka stosuje się różnych technik i schematów punktowo szacujących podstawowe parametry życia źrebięcia.

Najprostszy schemat polega na ocenie:

Wartość:

0 – 3 pkt noworodek słabo żywotny- wskazuje na stan bardzo poważny i wymaga szybkiego wezwania lekarza weterynarii

4 – 5 pkt noworodek zagrożony - wskazuje na stan poważny, który jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie procedury, poprawiające prawidłowe funkcjonowanie szybko może przejść w stan zagrożenia życia. Granice między noworodkami zakwalifikowanymi do słabych lub zagrożonych są bardzo płynne i w każdej chwili może dojść do pogorszenia, dlatego te źrebięta też wymagają konsultacji lekarskiej do tego czasu właściciele powinni zapewnić ciepły i pozbawiony przeciągów boks oraz dokarmianie. 

6 – 8 pkt noworodek żywotny- najlepsza sytuacja- zapewnienie źrebięciu pobierania pokarmu i toaleta pępka do czasu jego zupełnego wysuszenia są z reguły wystarczające. 

Dlaczego zachęcamy do obserwacji porodu i opieki nad noworodkiem?

        Ponieważ w naszej wieloletniej praktyce stosowanie pewnych algorytmów postępowania opartych na wczesnej obserwacji i zastosowaniu u każdego źrebięcia profilaktyki zawsze przynosiło sukces i wielokrotnie pokazało że taki model postępowania umacnia źrebaka. Dziś zwracamy uwagę na to by nie zapominać o ocenie noworodka i wiedzieć na co powinniśmy zwrócić uwagę!